ΙΣΤΟΡΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ

Ωδείον Κέρκυρας από το 1894

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

Τα πρώτα χρόνια

Το Ωδείο Κερκύρας ιδρύθηκε τις 23 Ιουνίου του 1894 με την επωνυμία «Ωδικός Σύλλογος Κερκύρας». Το 1899 μετονομάσθηκε σε «Ωδείον Κερκύρας». Είναι το δεύτερο παλαιότερο εν ενεργεία ωδείο στην Ελλάδα μετά το Ωδείο Αθηνών.

Ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που από την ίδρυση του έθεσε ως στόχο την πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου μουσική εκπαίδευση κάθε κοινωνικής τάξης. Η σχολή φωνητικής του ωδείου λειτουργούσε δωρεάν ενώ οι υπόλοιπες σχολές λειτουργούσαν, όπως και σήμερα, με ελάχιστα δίδακτρα. Οι άποροι μαθητές, σπούδαζαν δωρεάν.

Διευθυντές και καθηγητές του Ωδείου υπήρξαν φημισμένοι Κερκυραίοι μουσουργοί κάποιοι από τους οποίους πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς.

Τα προβλήματα

Η έλλειψη ιδιόκτητης στέγης και χρηματοδότησης καθώς και τα χαμηλά δίδακτρα δημιουργούσαν ανέκαθεν πολλά προβλήματα στη λειτουργία του ιδρύματος. Η ιστορική του πορεία υπήρξε πάντοτε συνυφασμένη με την πολύπαθη νεότερη ιστορία της πατρίδας μας. Ιδρύθηκε άλλωστε ένα χρόνο μετά την πτώχευση του Χαρίλαου Τρικούπη. Έκτοτε βίωσε τους κραδασμούς του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, την Μικρασιατική καταστροφή το 1922, την πτώχευση του 1932 που ακολούθησε την κρίση του 1929 καθώς φυσικά και των δυο παγκοσμίων πολέμων.

Στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου το Ωδείο ανέστειλε τη λειτουργία του. Μεγάλο μέρος του ιστορικού και καλλιτεχνικού αρχείου του ωδείου καταστράφηκε με τους βομβαρδισμούς μαζί με τα όποια περιουσιακά στοιχεία διέθετε Το 1951, μετά από υπεράνθρωπες προσπάθειες το ωδείο κατάφερε να ανασυγκροτηθεί. Μεταξύ αυτών που έστειλαν χρήματα για την ενίσχυση του Ωδείου ήταν και ο μεγάλος Έλληνας μαέστρος Δημήτρης Μητρόπουλος.

Η ανάκαμψη

Τα μουσικά σύνολα του Ωδείου άρχισαν σχεδόν αμέσως να πραγματοποιούν συχνότατες εμφανίσεις όχι μόνο εντός άλλα και εκτός του νησιού μας και να αποσπούν πολλά βραβεία και διακρίσεις. Παράλληλα οι σπουδαστές του άρχισαν να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.

Από το 1955, δίνεται το δικαίωμα στο Ωδείο Κερκύρας να παρέχει πτυχία με τα οποία μπορούν οι απόφοιτοί του να γίνονται καθηγητές μουσικής. Με την απόφαση αυτή, δεκάδες απόφοιτοι του Ωδείου διορίσθηκαν μέχρι σήμερα στο δημόσιο σαν καθηγητές μέσης και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Παρά τα προβλήματα του, το Ωδείο Κερκύρας, μη ξεχνώντας τον κοινωνικό χαρακτήρα του, διοργανώνει συχνά συναυλίες όπου τα έσοδα δίνονται για την ενίσχυση άλλων φιλανθρωπικών σωματείων όπως π.χ. η συναυλία της ορχήστρας εγχόρδων στην Αθήνα (Πολεμικό Μουσείο) το 1994 για την ενίσχυση του Πανελληνίου συλλόγου Εθελοντών Αιμοδοτών «Ηλίας Πολίτης».

Καλλιτεχνικοί σταθμοί στην ιστορία του ιδρύματος

  • Το 1997 η ορχήστρα του Ωδείου εμφανίστηκε και πάλι στην Αθήνα, στο Αθηναϊκό Δημοτικό Θέατρο, ως προσκεκλημένη του Δήμου Αθηναίων.
  • Το 2003, η Συμφωνική ορχήστρα του ωδείου συμπράττει με τον τραγουδιστή Βασίλη Λέκκα και το 2004 με τη Μαρία Φαραντούρη. Και οι δύο συναυλίες δόθηκαν υπέρ της αιμοδοσίας.
  • Το 2006 στα πλαίσια του παγκόσμιου εορτασμού του έτους Mozart, σε συνεργασία με την Ορχήστρα των Παρισίων, “Collegium Opus 91” το ωδείο παρουσίασε στην Κέρκυρα το Φεστιβάλ Μότσαρτ όπου ακούστηκαν, σε μια σειρά εκδηλώσεων,  συμφωνικά έργα του Συνθέτη καθώς και η όπερά “Bastien und Bastienne.”
  • Το 2009 η ορχήστρα του Ωδείου εμφανίστηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων στη Βενετία. Ήταν η πρώτη συναυλία στο εξωτερικό και ταυτόχρονα η πρώτη προσπάθεια να φέρει σε επαφή την εμπνευσμένη από τη Ορθοδοξία μουσική με το κοινό των σημαντικότερων ευρωπαϊκών κέντρων. Το πρόγραμμα της συναυλίας περιλάμβανε μουσική εμπνευσμένη από την Ορθόδοξη και Καθολική λατρεία. Στη συναυλία αποδόθηκε σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση το έργο David’s Psalmes No 12 & No 70 του σημαντικότερου εν ζωή Έλληνα συνθέτη, ακαδημαϊκού και καθηγητή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης Θόδωρου Αντωνίου που γράφτηκε ειδικά για τη συναυλία και αφιερώθηκε στον μαέστρο Κίμωνα Χυτήρη.
  • Το 2010, η ορχήστρα παρουσιάστηκε στο Castel Nuovo (Maschio Angioino) στην αίθουσα της Cappela Palatina προσκεκλημένη από το Δήμο της Νάπολης και την Ελληνική Κοινότητα της Νάπολης και Καμπανίας πάλι με θρησκευτικό πρόγραμμα. Στην συναυλία παρουσιάστηκε σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση το έργο Epitaph II του Θόδωρου Αντωνίου που γράφτηκε και αυτό ειδικά για την συναυλία και αυτό με τη σειρά του αφιερώθηκε στον μαέστρο του Ωδείου.
  • Το 2014 το IonianBrassτου Ωδείου (ορχήστρα χάλκινων πνευστών) παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
  • Το 2014 ο μουσουργός Θόδωρος Αντωνίου ανακηρύχθηκε Επίτιμος Διευθυντής Σπουδών του Ωδείου Κερκύρας.
  • Τον Ιούνιο του 2015 το Ωδείο Κερκύρας συμμετείχε στον εορτασμό των 500 χρόνων παρουσίας των Ελλήνων στην Campania της Ιταλίας σε μια σειρά εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν στην Νάπολι. Στα πλαίσια αυτών των εκδηλώσεων το Ωδείο Κερκύρας αδελφοποιήθηκε με το ιστορικό Ωδείο της Νάπολης San Pietro a Majella, το ωδείο που σπούδασαν όλοι σχεδόν οι συνθέτες της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής (Μάντζαρος, Ναπολέων και Γεώργιος Λαμπελέτ, Ξύνδας, Λαυράγκας και πολλοί άλλοι). Στα πλαίσια της τελετής αδελφοποίησης ο μαέστρος του Ωδείου Κερκύρας Κίμωνας Χυτήρης διεύθυνε την ορχήστρα του San Pietro a Majella με έργα των Επτανησίων συνθετών που σπούδασαν στην Νάπολη.
  • Το 2015 η ορχήστρα του Ωδείου Κερκύρας σε συνεργασία με την Όπερα Δωματίου Κέρκυρας και την Χορωδία San Giacomo παρουσίασαν την όπερα του Pietro Mascagni “Cavalleria Rusticana”
  • Στις 8 Φεβρουαρίου του 2017 η ορχήστρα του Ωδείου παρουσιάζεται στο «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» μετά από πρόσκληση του Χοροθεάτρου «Ήρος Άγγελος», στο αφιέρωμα με τίτλο «Άκου έν’ όνειρο, ψυχή μου…» για τα 160 χρόνια από τον θάνατο του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού, σε μουσική σύνθεση και διεύθυνση του Κίμωνα Χυτήρη και σκηνοθεσία του Πέτρου Γάλλια.
  • Στις 15 Μαΐου του 2017 η ορχήστρα του Ωδείου παρουσιάστηκε στην Βουλή των Ελλήνων για τον εορτασμό της 153ης επετείου της Ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα. Η εκδήλωση με τίτλο «Eφωνάξαν ως τ’ αστέρια του Ιονίου τα νησιά…», πραγματοποιήθηκε με την Αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, από την Ένωση Επτανησίων Ελλάδας και το Χοροθέατρο «Ήρος Άγγελος» σε μουσική σύνθεση και διεύθυνση του Κίμωνα Χυτήρη και σκηνοθεσία του Πέτρου Γάλλια.
  • Τον Δεκέμβριο του 2018 τα μουσικά σύνολα του Ωδείου σε συνεργασία με τους AHEPA θα δώσουν μια συναυλία θρησκευτικής μουσικής, στο Duomo της Κέρκυρας και θα συγκεντρώσουν μισό τόνο τρόφιμα για το Κοινωνικό Παντοπωλείο της Μητρόπολης.
  • Τον Ιούλιο του 2019 AHEPA και Ωδείο Κερκύρας θα παρουσιάσουν μια συναυλία – αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι με προσκεκλημένη την Μαρία Φαραντούρη υπέρ των σκοπών των AHEPA. Αφιέρωμα στην συναυλία θα κάνει ο Εθνικός Κήρυκας της Νέας Υόρκης.
  • Στις 2 Οκτωβρίου του 2023, η Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου, συμμετείχε στο ανέβασμα της “Cavalleria Rusticana”. του Πιέτρο Μασκάνι, σε μουσική διεύθυνση του Κίμωνα Χυτήρη και σκηνοθεσία του Πέτρου Γάλλια, που παρουσίασε το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κέρκυρας, στο πλαίσιο τουέργου “JUMP” του Ευρωπαϊκού προγράμματος “INTERREG V Ελλάδα – Ιταλία”.

Οι σπουδαιότερες τιμητικές διακρίσεις του Ωδείου Κερκύρας

Η μέγιστη τιμή για το Ωδείο μας, αλλά και για την ιδιαίτερη πατρίδα μας. αποτέλεσε η βράβευση του Ωδείου από την Ακαδημία Αθηνών στις 30 Δεκεμβρίου του 1997.

Το 2012 το Ωδείο τιμήθηκε με το βραβείο Κριτικών Μουσικής και Θεάτρου (Βραβεία Καρόλου Κουν) ως καλύτερος πολιτισμικός οργανισμός που δραστηριοποιείται στην περιφέρεια.

Το 2019 το Ίδρυμα Τζίνα Μπαχάουερ – Νικολάου Δούμπα βράβευσε με τη σειρά του το Ωδείο Κερκύρας ως καλύτερο περιφερειακό πολιτιστικό ίδρυμα.

Το Ωδείο Κερκύρας σήμερα

Στο Ωδείο σήμερα εργάζονται πάνω από 30 καθηγητές και φοιτούν περίπου 300 σπουδαστές. Τα δίδακτρα του Ωδείου παραμένουν πολύ χαμηλά κι αυτό γιατί το Ωδείο δεν ξέχασε ποτέ τον κοινωνικό του χαρακτήρα. Οι άποροι σπουδαστές φοιτούν δωρεάν.

Στο Ωδείο φιλοξενείται σήμερα μια ιδιαίτερα αξιόλογη βιβλιοθήκη με πολλές παλιές και σπάνιες μουσικές εκδόσεις, δυναμικότητας άνω των 2000 μουσικών κομματιών και βιβλίων. Τα περισσότερα από αυτά αγοράστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα απευθείας από την Ιταλία. Πολλά από τα βιβλία είναι πρώτες εκδόσεις. Επίσης υπάρχουν πολλά σπάνια κομμάτια συνθετών της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής. Οι περισσότεροι από αυτούς, υπήρξαν άλλωστε διευθυντές ή καθηγητές του Ωδείου. Στη βιβλιοθήκη φυλάσσεται και το μεγάλης αξίας αρχείο του Ωδείου (ότι μπόρεσε να διασωθεί), όπου καταγράφεται η ιστορική πορεία του ιδρύματος. Επίσης, λειτουργεί  δισκοθήκη που περιλαμβάνει δυσεύρετους δίσκους γραμμοφώνου. Το πιάνο του Άγγλου αρμοστή Sir Thomas Maitland αποτελεί ένα από τα εκθέματα του Ωδείου.

Το Ωδείο Κερκύρας, αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της Ελληνικής Μουσικής. Στη διάρκεια της υπεραιωνόβιας παρουσίας του φοίτησαν στις τάξεις του πολλοί μετέπειτα καταξιωμένοι μουσικοί που διέπρεψαν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το όνειρο του Ωδείου να αποκτήσει τη δική του στέγη παραμένει δυστυχώς, μετά από 125 χρόνια ζωής. ανεκπλήρωτο. Οι οικονομικοί του πόροι άλλωστε (οι ελάχιστες εισφορές των μελών του και τα χαμηλά δίδακτρα) δεν του επιτρέπουν τέτοια πολυτέλεια.

Το Ωδείο Κερκύρας όμως, καταβάλλοντας ένα τιτάνιο αγώνα, προσπαθεί με μοναδικό όπλο την αγάπη των εκατοντάδων Κερκυραίων που εμπιστεύονται σ’ αυτό τη μόρφωση και τη ψυχική καλλιέργεια των παιδιών τους, να κρατάει ψηλά τη σημαία του πολιτισμού και της μουσικής μας κουλτούρας και να προσφέρει στην νεολαία του νησιού μας, εκτός από την υψηλού επιπέδου μουσική μόρφωση, κάτι ακόμα πιο πολύτιμο και σπάνιο, ιδανικά και αξίες.